Artikel Basa Sunda 1

Heup, Ngajarkeun Bahasa 'Cadel' Ka Budak!

Ahmad Farid

Budak mangrupikeun titipan ti Nu Maha Asih. Budak, saperti kertas nu masih polos, anu masih beresih tina sadaya kokotor. Sapertos paribasa, "Uyah mah tara téés ka luhur" budak mah kumaha kolotna, alus goréng kalakuan budak kumaha didikan kolotna. Budak masih beresih, masih polos, tapi nu ngarobahna mah kolotna.

Di jaman kiwari, rupi-rupi macem budak aya. Ti kawit budak bageur pikaresepeun dugi ka budak baong pikasebeleun, sadayana aya. Tapi, budak mah teu apal nanaon di dunya ieu téh. Sarupaning kalakuan budak dumasar tina didikan kolot jeung pangaruh lingkunganana. Didikan jeung lingkungan anu bener tangtu ngahasilkeun sipat jeung kalakuan budak anu alus. Kitu ogé sabalikna, didikan jeung lingkungan anu kurang alus tangtu ngahasilkeun budak anu loba mikangéwa.

Salah sahiji didikan anu kurang merenah dina ngadidik budak nyaéta osok ngagunakeun bahasa anu "dicadélkeun" atawa nurutan ucapan anu diucapkeun ku budak. Contona saperti kecap "Péso" jadi "Péto" atanapi kecap"Motor" jadi "Oton" jeung sajabana. Ieu saenyana mangrupikeun didikan anu salah, sabab ti kawit dikandung dugi ka usia lima taun—umumna disebut balita—budak masa ieu nuju ngumpulkeun sakabéh informasi anu nepi ka manéhna. Budak saperti kendi anu masih kosong. Barudak neureuy buleud-buleud informasi naon baé anu didangu jeung ditingali ku manéhanana. Tos kitu, barudak nurutan anu ditarimana ti lingkungan jeung keluargana, salami teu dibenerkeun budak tangtu nganggap éta bener teu paduli kumaha anu saenyana.

Didikan sapertos kitu téh saenyana ngahambat pisan kana perkembangan budak. Sabab, budak anu teu apal nanaon tangtu bakal nurutan naon baé anu diucapkeun jeung dilakukeun ku kolot-kolotna, naha kalakuan alus atanapi goréng.

Upami pola didikan sapertos ieu terus dilakukeun, pola ieu bakal disimpen permanén dina alam bawah sadar budak, ngajadikeun matak keur budak jadi kahambat perkembanganana. Conto nyata anu biasa kapendak nyaéta, sok aya kénéh budak anu masih teu bentés ngomong sanajan umurna tos nincak 5 atawa 6 taun.

Kukituna, urang kudu mikawanoh pisan kana cara ngadidik budak anu bener. Loba pisan cara ngadidik budak anu kurang merenah salian ti ieu, anu mineng pisan dilakukeun ku urang. Urang hayang budak anu pinter tur wanter, tapi upami cara ngadidikna salah, tujuan éta moal jadi kanyataan.

Dikawitan ku cara ngajarkeun budak ku bahasa anu saenyana jeung leres, teu diréka-réka, jeung teu dicadélkeun, hayu urang ngarobah cara ngadidik anu teu merenah jadi cara ngadidik anu bener. Mugi ku cara ieu, palaputra jeung palaputri urang jadi generasi anu tiasa ngamajukeun bangsa, agama, jeung nagara.